Commissie Waterveiligheid en Waterkwantiteit

Met dit onderzoek wil de rekenkamer het algemeen bestuur inzicht verschaffen in hoeverre het participatieproces in het kader van dijkversterkingen doeltreffend en doelmatig is geweest. Dit onderzoek is bij Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden en Rivierenland tegelijkertijd uitgevoerd. 

Om ook van elkaar te leren heeft de rekenkamer als casus de projecten Sterke Lekdijk van HDSR en Gastvrije Waaldijk van WSRL met elkaar vergeleken.

Bart van de Helm, lid van de rekenkamer, zal een korte toelichting geven op het uitgevoerde onderzoek.

Het algemeen bestuur wordt voorgesteld de voorgestelde besluiten van de rekenkamer uit het bestuursvoorstel rekenkamer 'Participatie rondom dijkversterkingen over te nemen:
1. Stel voor dijkversterkingen een participatieplan met kaders vast waarbinnen participatie kan plaatsvinden. Maak daarbij ook afspraken met gebiedspartners over wensen en suggesties die meerkosten met zich meebrengen. 
2. Scheidt de processen grondverwerving en participatie dijkversterkingen. 
3. Stel vooraf de rol van het AB in participatieprocessen en de informatiebehoefte vast. 
4. Het dagelijks bestuur opdracht te geven de aanbevelingen op te pakken en het algemeen bestuur na één jaar te informeren over de gezette stappen.

De bever heeft zich definitief gevestigd in het beheergebied van HDSR.

Naast biodiversiteit brengt de bever een waterveiligheidsrisico’s met zich mee. Een bever kan in potentie binnen een dag de primaire rivierdijk doorgraven. Dit vraagt dit om maatregelen om het risico op een dijkdoorbraak te beheersen.

Een deel van deze maatregelen richt zich op monitoring en inspectie. Een ander deel betreft preventieve, technische maatregelen die graverij in of nabij de kering moeten voorkomen of ontmoedigen. Met deze besluitnota wordt het algemeen bestuur gevraagd de benodigde middelen beschikbaar te stellen voor de uitvoering van preventieve en graverijwerende maatregelen voor bescherming van de Lekdijk.

Het algemeen bestuur wordt voorgesteld:
1. Een kredietvolume van € 5,975 miljoen beschikbaar te stellen voor de aanleg van preventieve en graverijwerende maatregelen voor de Lekdijk zoals uitgewerkt in Project Graverijwerende Maatregelen Lekdijk (DM 2065910);
2. Het vermelde kredietbedrag te dekken uit de hiervoor opgenomen posten in de investeringsbegroting 2026 en de meerjarenraming 2026-2030.

HDSR versterkt de regionale waterkering aan de noordoever van de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel als onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Doel is het op orde brengen van de waterveiligheid zodat de dijk weer voldoet aan de wettelijke norm. Naast deze kernopgave zijn ook kansen benut voor een klimaatbestendig watersysteem, betere biodiversiteit, waterkwaliteit en doelmatig beheer.

Het algemeen bestuur heeft gekozen voor twee aanvullende maatregelen: de verbreding van de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel bij de Bokkenkade in Oudewater en de herinrichting van het NNN-gebied Waardsedijk. Deze zijn geïntegreerd in een integraal uitvoeringsontwerp waarin veiligheid, beheerbaarheid, ruimtelijke kwaliteit, duurzaamheid en ecologie samenkomen. Met dit ontwerp is de planuitwerkingsfase afgerond en wordt het algemeen bestuur gevraagd krediet beschikbaar te stellen voor de realisatiefase.

Het algemeen bestuur wordt voorgesteld:
1. Een kredietvolume van € 35,597 miljoen beschikbaar te stellen voor de realisatiefase van project dijkverbetering Gekanaliseerde Hollandsche IJssel Noord;
2. Dit bedrag toe te voegen aan het moederkrediet GHIJ-Noord, waartoe de uitgaven zijn verwerkt in de begroting 2026 en de vastgestelde meerjarenbegroting.

Hangt samen met dossiernummer 2872 (Onderbemalingsvergunning Spengen)

In een peilbesluit staat welk waterpeil het oppervlaktewater in een bepaald gebied heeft. Het waterschap heeft de inspanningsverplichting om dit peil te handhaven. Op grond van de Omgevingsverordening van de provincie Utrecht moet het waterschap ervoor zorgen dat peilbesluiten actueel zijn.

Bij toetsing op actualiteit is gebleken dat het vigerende peilbesluit Kockengen 2007 (polder Spengen) niet actueel is. Zo is het vigerende peil nooit ingesteld omdat dit afhankelijk was van het aanleggen van een hoogwatervoorziening. Deze is echter nooit aangelegd. Tevens loopt er een polder breed programma waarin de agrariërs, het waterschap, de provincie en gemeenten samenwerken aan een toekomstbestendige polder. Agrariërs gaan akkoord met een kleine drooglegging zolang deze door bodemdaling niet verder zal verkleinen. Daarom is in dit nieuwe peilbesluit een ‘droogleggingsbesluit’ opgenomen. Het waterschap zal het peil aanpassen als uit een nieuwe hoogtemeting blijkt dat de bodem is gedaald en de drooglegging dus kleiner is dan de afgesproken drooglegging.

Het algemeen bestuur wordt voorgesteld om:
1. Het inspraakrapport ontwerppeilbesluit Spengen (DM2077216) vast te stellen;
2. Het peilbesluit Spengen (DM2077215, DM2077214 en DM2077219) vast te stellen.

In een peilbesluit staat welk waterpeil het oppervlaktewater in een bepaald gebied heeft. Het waterschap heeft de inspanningsverplichting om dit peil te handhaven. Op grond van de Omgevingsverordening van de provincie Utrecht moet het waterschap ervoor zorgen dat peilbesluiten actueel zijn.

Door uitgevoerde maatregelen uit het Raamwaterplan Eiland van Schalkwijk verandert het watersysteem. Daardoor moet het peilbesluit ook worden bijgewerkt om actueel te blijven. Omdat de planvorming voor het raamwaterplan per deelgebied wordt uitgewerkt, wordt ook het peilbesluit in deelgebieden geactualiseerd. In deze wijziging van het peilbesluit wordt het deelgebied Wijk bij Duurstede geactualiseerd.

Het algemeen bestuur wordt voorgesteld om:

1. De wijziging peilbesluit Eiland van Schalkwijk (DM 2067024, DM 2001905 en DM 2067309) vast te stellen.